ოქრო დოლარის ნაცვლად - სულ უფრო მეტი ქვეყანა ანიჭებს უპირატესობას ოქროში დაგროვებას

განვითარებული ეკონომიკის მქონე ქვეყნების ცენტრალური ბანკები რისკების ჰეჯირებისთვის, მათ შორის მაღალი ინფლაციისა და ეკონომიკური არეულობის წინააღმდეგ, მეტი ოქროს შეძენას გეგმავენ. 

გარდა ამისა, ბანკების მოლოდინია, რომ მომდევნო 5 წლის განმავლობაში გლობალურ გადახდებში დოლარის წილი შემცირება.

ამას მოწმობს მსოფლიო ოქროს საბჭოს მიერ ჩატარებული გამოკითხვა, წერს Business Insider.

ოქროს აგროვებენ არა მხოლოდ მდიდარი ქვეყნები, არამედ განვითარებადი ქვეყნებიც, რათა დოლართან მიმართებაში დივერსიფიცირება მოახდინონ.

განვითარებული ეკონომიკის ცენტრალური ბანკებიც კი გეგმავენ ოქროს მარაგის გაზრდას, ამას აჩვენებს მსოფლიო ოქროს საბჭოს გამოკითხვაც.

ოქროსადმი ეს ენთუზიაზმი ეწინააღმდეგება ოქროს ადგილობრივ ფასს, რომელიც რეკორდულ დონეზეა და უნციაზე დაახლოებით 2,330 დოლარს შეადგენს.

ამავდროულად, განვითარებადი ქვეყნების ცენტრალური ბანკების დაახლოებით 40%-მა განაცხადა, რომ მომავალ წელს ოქროს შეიძენს, რაც 2019 წლის კვლევის შემდეგ ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია.

ოქროს მიმართ ამ განწყობის მიზეზი, აშშ დოლარის დომინანტური შემცვლელი ვალუტის არარსებობის პირობებში, დოლარის რეზერვების გლობალური შემცირებაა.

გარდა ამისა, ცენტრალური ბანკები ცდილობენ გადააბალანსონ თავიანთი რეზერვები და უზრუნველყონ ჰეჯირება მზარდი ინფლაციის, დოლარის დაცემის რისკისა და ბაზრის არასტაბილურობის წინააღმდეგ.

„20 ცენტრალური ბანკიდან რვამ, რომლებმაც განაცხადეს, რომ მეტი ოქროს შეძენას გეგმავდნენ, ასევე მიუთითებდნენ მაღალ ეკონომიკურ რისკებზე იმ ქვეყნებში, საიდანაც მოდის სარეზერვო ვალუტები, ისეთი საკითხების გამო, როგორიცაა აშშ-ს ბიუჯეტის დეფიციტის ზრდა“, წერს Business Insider.

ოქროს მიმართ მათი ენთუზიაზმის მიუხედავად, მოწინავე ეკონომიკის ცენტრალური ბანკების 56%-მა აღნიშნა, რომ ელოდება გლობალურ რეზერვებში დოლარის წილის შემცირდება. იმავეს მოლოდინშია განვითარებადი ეკონომიკის ცენტრალური ბანკების თითქმის ორი მესამედიც.

შეგახსენებთ, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკის საბჭოს გადაწყვეტილებით, სებ-ის საერთაშორისო სავალუტო რეზერვებს მონეტარული ოქრო დაემატა.

უკანასკნელ წლებში მსოფლიოს ცენტრალური ბანკების საერთაშორისო რეზერვებში ოქროს მოცულობა მნიშვნელოვნად იზრდება, რაც ორი ძირითადი ფაქტორითაა განპირობებული: პირველი - ოქრო განიხილება, როგორც უსაფრთხო და სასურველი აქტივი ეკონომიკური, ფინანსური და გეოპოლიტიკური გამოწვევების დროს და მეორე -  ოქრო  პორტფელის დივერსიფიცირების  კარგ საშუალებად მიიჩნევა.

მიმდინარე ეტაპზე მსოფლიოს მასშტაბით, მთლიანი სავალუტო რეზერვების 1/8 სწორედ ოქროშია განთავსებული, ხოლო ცენტრალური ბანკები მთლიანი ოქროს 20%-ს ფლობენ. 2023 წლის განმავლობაში ცენტრალურმა ბანკებმა სულ 1037 ტონა ოქრო შეიძინეს, რაც მასზე მთლიანი მოთხოვნის 28%-ს შეადგენს. მათ შორის, აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში ყველაზე მეტი ოქრო  პოლონეთისა და ჩეხეთის ცენტრალურმა ბანკებმა დააგროვეს. ბოლო მონაცემებით, 2023 წელს ოქროს რეზერვების მოცულობა 1.3%-ით გაიზარდა. ჯამური ოქროს რეზერვების მეოთხედს კი აშშ-ი ფლობს - 25.4%, გერმანია - 10.5%, ხოლო იტალია და საფრანგეთი - 7.6%-ს.

აღსანიშნავია, რომ გასულ წელს საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა შიდა სავალუტო ბაზარზე რეკორდული მოცულობის - 1.5 მლრდ აშშ-ის დოლარი შეიძინა, რამაც რეზერვების მოცულობის მნიშვნელოვანი ზრდა განაპირობა. ყოველივე ამან კი პირველად, დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში, ეროვნულ ბანკს საერთაშორისო რეზერვებში მონეტარული ოქროს აქტივების დამატების შესაძლებლობა მისცა.

სებ-ის საბჭოს 2024 წლის 1-ლი მარტის გადაწყვეტილების შესაბამისად, ეროვნულმა ბანკმა 500 მლნ აშშ-ის დოლარის მოცულობის, 7 ტონა, უმაღლესი სინჯის (999.9) მონეტარული ოქრო - საერთაშორისო სტანდარტების ზოდების სახით ლონდონის ოქროს ზოდების ბაზარზე შეიძინა და ამჟამად ლონდონშივე ინახება. შეძენილი ოქროს მოცულობა დღევანდელი მდგომარეობით, სებ-ის საერთაშორისო რეზერვების დაახლოებით 11%-ს უტოლდება.