კიბერთაღლითობა | ბიზნესი და შესაძლო დანაკარგები
კიბერთაღლითების სამიზნე არა მხოლოდ ცალკეული ადამიანები, არამედ კომპანიებიც შეიძლება იყოს. არ აქვს მნიშვნელობა, მცირე ბიზნესი იქნება ეს თუ დიდი ზომის კომპანია. კიბერშემთხვევის შედეგად კომპანიამ შესაძლოა დაკარგოს ფინანსები, მნიშვნელოვანი ინფორმაციული აქტივები, მათ შორის კლიენტების პერსონალური და ფინანსური ინფორმაცია და ამასთან ერთად, კლიენტების ნდობაც. ამიტომ, თუ ფლობთ ბიზნესს, პირად ფინანსურ უსაფრთხოებასთან ერთად, მნიშვნელოვანია იზრუნოთ კომპანიის კიბერუსაფრთხოებაზეც.
გიზიარებთ რამდენიმე გავრცელებულ სქემას და მათგან საკუთარი ბიზნესის დაცვის გზებს:
კიბერკრიმინალები კომპანიის თანამშრომლებს მათ კორპორატიულ იმეილზე უგზავნიან ფიშინგ წერილებს, რომლითაც ცდილობენ ყალბ ბმულზე გადაიყვანონ და პერსონალური ან კომპანიის ფინანსური ინფორმაცია მიითვისონ, ან მავნე პროგრამა ჩამოატვირთინონ, რომელმაც სხვადასხვა ტიპის ზიანი შეიძლება მიაყენოს კომპანიას. ასეთი წერილები ხშირად ნაცნობი, ან სანდო გამომგზავნის სახელით იგზავნება, რათა თანამშრომლები შეცდომაში შეიყვანოს.
მსგავსი შემთხვევების თავიდან ასარიდებლად, თქვენ, როგორც ბიზნესის მფლობელმა შესაძლოა ინვესტირება გააკეთოთ ელ. ფოსტის უსაფრთხოების კონტროლის სისტემაში, რომელიც საეჭვო წერილებს აღმოაჩენს და დანერგოთ კონტროლის სხვა მექანიზმები. ამასთანავე, მნიშვნელოვანია, იზრუნოთ თანამშრომლებში კიბერუსაფრთხოების ცნობიერების ამაღლებაზე, რათა მათ ჰქონდეთ ფიშინგის შესახებ ინფორმაცია და სიფრთხილით მოეკიდონ საეჭვო წერილებს.
მავნე პროგრამას, როგორც არის მაგალითად ransomware, შეუძლია დაშიფროს კომპიუტერი და მასში არსებული მონაცემები, რის შემდეგაც ის ხელმიუწვდომელი გახდება მომხმარებლისთვის. შიფრის გასაღებისთვის კი კიბერკრიმინალმა თანხის გადახდა მოითხოვოს. აღსანიშნავია, რომ თანხის გადახდის შემთხვევაშიც არავითარი გარანტია არ არსებობს იმისა, რომ თაღლითი შიფრის გასაღებს მოგცემთ.
მავნე პროგრამები თქვენს კომპიუტერში შესაძლოა მოხვდეს საეჭვო ბმულებზე გადასვლისას, საეჭვო ფაილების ჩამოტვირთვისას, არალიცენზირებული პროგრამული უზრუნველყოფის დაინსტალირებისას და ა.შ. ამიტომ გამოიყენეთ ლიცენზირებული პროგრამები, მათ შორის ანტივირუსული პროგრამული უზრუნველყოფები და განაახლეთ ისინი პერიოდულად. არ გადახვიდეთ საეჭვო წერილებში მოთავსებულ ბმულებზე. გააკეთეთ მნიშვნელოვანი ინფორმაციის „ბექაფი“ (სარეზერვო ასლი), რადგან კომპიუტერიდან წაშლის შემთხვევაში, არსებობდეს მისი ასლი.
თაღლითებმა შესაძლოა შექმნან ყალბი ონლაინ ბიზნესები, რომლებიც თითქოსდა თქვენი კომპანიის მართვაში დახმარებას, ან სულაც ბიზნესისთვის სესხის აღებას გთავაზობდნენ. ყოველთვის კარგად გამოიკვლიეთ, ვინ დგას ასეთი კომპანიებს უკან, რამდენად რეალურია კომპანია ან მათი მომსახურება, ჰკითხეთ თქვენს სფეროში სხვა მეწარმეებს, თუ გაუგიათ ან უთანამშრომლიათ ამ კომპანიასთან.
სიფრთხილით მოეკიდეთ ისეთ კომპანიებს, რომლებიც სესხის აღებას შემოსავლის დადასტურებისა და საკრედიტო ისტორიის შემოწმების გარეშე გთავაზობენ. სესხის დასამტკიცებლად კი საკომისიოს გადარიცხვას ითხოვენ წინასწარ. დიდი ალბათობით, ასეთი კომპანიების უკან თაღლითები დგანან და თქვენ მიერ გადარიცხულ თანხას მიითვისებენ.
საეჭვო წერილების მსგავსად, კიბერთაღლითებმა შესაძლოა გამოგზავნონ ინვოისი, რომელიც თითქოსდა თქვენი მომწოდებლისგან არის, თუმცა ანგარიშის ნომერი იყოს შეცვლილი და ამ ანგარიშზე გადარიცხვისას თანხა თაღლითის ხელში აღმოჩნდეს.
გადარიცხვამდე დარწმუნდით, რომ ინვოისში მითითებული მომსახურება/პროდუქტი მართლაც გქონდათ შეკვეთილი, ასევე, ნამდვილად თქვენი მომწოდებელი არის თუ არა წერილის გამომგზავნი და ეკუთვნის თუ არა მას ეს ანგარიში. შესაძლოა მისი ელ.ფოსტა კომპრომეტირებული იყოს და თქვენი მიმწოდებლის სახელით, თაღლითი გარწმუნებდეთ, რომ ანგარიშის ნომერი შეიცვალა და ახლა ამ ანგარიშზე უნდა ჩარიცხოთ ინვოისით გათვალისწინებული თანხა. ასეთ შემთხვევაში სხვა გზით, მაგალითად, წინასწარ შეთანხმებულ საკონტაქტო ნომერზე (და არა ინვოისზე მითითებულ ნომერზე) დაუკავშირდით მომწოდებელს და ჰკითხეთ, მართლა შეიცვალა თუ არა კომპანიის ანგარიში.
წყარო: https://www.finedu.gov.geბიზნესი
სხვა სიახლეები
ნინო ჯელაძემ OECD-ის მიერ ორგანიზებულ ფინანსური განათლების საერთაშორისო კონფერენციაში მიიღო მონაწილოება
08.10.2025.10:34
საქართველოს ეროვნულის ბანკის ვიცე-პრეზიდენტმა ნინო ჯელაძემ, სარაევოში OECD/INFE-ის მიერ ორგანიზებულ ფინანსური განათლების საერთაშორისო კონფერენციაში მიიღო მონაწილეობა.
წლევანდელი ღონისძიების მასპინძელი ქვეყანა ბოსნია და ჰერცოგოვინაა.
კონფერენციაში, რომლის სახელწოდებაა - „ფინანსური განათლების ტენდენციები და გამოწვევები“ - მონაწილეობდნენ სსფ-ის ნიდერლანდის ჯგუფის წევრი ქვეყნების რეგიონული ცენტრალური ბანკების პრეზიდენტები და ვიცე-პრეზიდენტები. მათ შორის, ხორვატიის ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტი ბოიან ფრასი, მაკედონიის რესპუბლიკის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი ტრაიკო სლავესკი, მოლდოვას ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი ანკა დრაგუ და ბოსნია და ჰერცოგოვინას ცენტრალური ბაკის პრეზიდენტი ჯასმინა სელიმოვიჩი.
ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტმა კონფერენციის ფარგლებში გამართულ პანელურ დისკუსიაში - „ფინანსური განათლების მნიშვნელობა ძლიერი ეკონომიკური ზრდისთვის“ ვრცლად ისაუბრა ფინანსური განათლების მნიშვნელოვან როლზე მდგრადი და ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდის მისაღწევად. ნინო ჯელაძემ პანელური დისკუსიის მონაწილეებს გაუზიარა ფინანსური განათლების სტრატეგიის განხორციელების ქართული გამოცდილება, რომელიც განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებს ქალებისა და მეწარმეების როლის გაძლიერებაზე ისეთი ინიციატივების საშუალებით, როგორიცა სებ-ის ფინანსური განთლების პლატფორმა Finedu და მიზნობრივი პროგრამები, მათ შორის, „Finedu ქალებისთვის“.

(ნინო ჯელაძე მოლდოვას და ბოსნია და ჰერცოგოვინას ცენტრალური ბაკნების პრეზიდენტებთან)
„ეროვნული ბანკის ძალისხმევით ქვეყანას 2016 წლიდან აქვს ფინანსური განათლების სტრატეგია, რომელიც 2023 წელს განახლდა და ქალების სეგმენტი ერთ-ერთ მთავარ მიმართულებად განისაზღვრა. ჩვენი გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ფინანსური განათლება ყველაზე დიდ შედეგს მაშინ იძლევა, როდესაც საჯარო და კერძო სექტორი ერთად მუშაობს. ამ თანამშრომლობით ფინანსური განათლება იქცევა არა მხოლოდ ცნობიერების ამაღლების, არამედ რეალური შესაძლებლობების გამაძლიერებელ ფაქტორად. ფინანსური განათლება რჩება ეროვნული ბანკის ერთ-ერთ პრიორიტეტულ მიმართულებად, ამიტომ ჩვენს ევროპელ კოლეგებთან ერთად გავაგრძელებთ მუშაობას ეფექტური და შედეგიანი აქტივობებისათვის, რაც ჩვენი ქვეყნის ფინანსური და ეკონომიკური მდგრადობის ერთ-ერთი წინაპირობაა“, - აღნიშნა მან.
კონფერენციის ფარგლებში ეროვნული ბანკის ფინანსური განათლების მიმართულების წარმომადგენლებმა მონაწილეობა მიიღეს სამუშაო შეხვედრებში და კოლეგებს საქართველოს გამოცდილება გაუზიარეს.
სებ-ის დელეგაციის შემადგენლობაში შედიოდნენ ეროვნული ბანკის საბჭოს წევრი თეიმურაზ ხომერიკი და სებ-ის ფინანსური განათლების და სტრატეგიული განვითარების დეპარტამენტის წარმომადგენლები.
საერთაშორისო კონფერენცია ნიდერლანდების სამეფოს ფინანსთა სამინისტროსა და ეკონომიკური განვითარებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის ფინანსური განათლების საერთაშორისო ქსელის (OECD/INFE) ტექნიკური დახმარების პროექტის ფარგლებში, ბოსნია და ჰერცოგოვინას ეროვნული ბანკის თანაორგანიზებით გაიმართა.
აღსანიშნავია, რომ ტექნიკური დახმარების პროექტი საქართველოსთან ერთად, სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის 9 ქვეყანას აერთიანებს და რეგიონში ფინანსური განათლების ამაღლების ხელშეწყობას ისახავს მიზნად.