მიილია კიდევ ერთი ნაყოფიერი და წარმატებული წელი, რომელიც გამორჩეული იყო მნიშვნელოვანი მიღწევებით როგორც ქვეყნისთვის, ისე საქართველოს ეროვნული ბანკისთვის.

თუ გადავხედავთ განვლილ წელიწადს გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, რომ ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის მოქმედი ჩარჩოს პირობებში ჩვენი თანმიმდევრული ნაბიჯები პოლიტიკის გამკაცრებისა და ნორმალიზების მიმართულებით, უზრუნველყოფდა ქვეყანაში ფასების არსებით სტაბილურობას და ინფლაციის მაჩვენებლის წლის ბოლოსთვის ნორმალიზების ტენდენციას ჩვენი პროგნოზების შესაბამისად. 

იმის გამო, რომ ბოლო წლებში გაურკვევლობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა და პროგნოზიდან გადახრის რისკები მაღალი იყო, 2025 წლის დასაწყისიდან ეროვნულმა ბანკმა დანერგა მონეტარული პოლიტიკის კომუნიკაციის ახალი, სცენარებზე დაფუძნებული  მიდგომა, რომელმაც გადაწყვეტილებების მიღების პროცესი უფრო გამჭვირვალე გახადა და რისკების მართვა შესაძლო მაკროეკონომიკური სცენარების სისტემურ ანალიზს დაუკავშირა. შედეგად, სებ-ის შესაძლო მოქმედებები უფრო განჭვრეტადი გახდა, რამაც მის მიმართ ბაზრის რწმენა მეტად განამტკიცა.

საერთაშორისო რეზერვები ქვეყნის მაკროეკონომიკური სტაბილურობის მიმართ ინვესტორთა ნდობის უმნიშვნელოვანესი ფაქტორია. ამიტომ ეროვნული ბანკის სავალუტო პოლიტიკა რეზერვების დაგროვებასა და მის ეფექტიან მართვაზეა ორიენტირებული. სავალუტო ბაზარზე არსებული ხელსაყრელი პირობებიდან გამომდინარე, 2025 წლის დასაწყისიდან ეროვნული ბანკი აქტიურად ახორციელებს რეზერვების შევსებას. წელს პირველად საქართველოს ისტორიაში საერთაშორისო სავალუტო რეზერვების მოცულობა 6 მილიარდ დოლარს გადააჭარბებს. აქვე აღსანიშნავია, რომ გავლენიანმა სარეიტინგო კომპანია Fitch Ratings-მა საქართველოს სუვერენული რეიტინგი ‘BB’ დონეზე შეინარჩუნა, ხოლო პერსპექტივა - სტაბილურამდე გააუმჯობესა. პერსპექტივის გაუმჯობესების მთავარ ფაქტორად საკრედიტო-სარეიტინგო კომპანიამ სწორედ საერთაშორისო სავალუტო რეზერვების ზრდა დაასახელა.

ეროვნული ბანკი მიმდინარე წელსაც აქტიურად აგრძელებდა ლარიზაციის ღონისძიებებს, რომლის შედეგიც სახეზეა - მთლიანი სესხების პორტფელის 58.2% ლარშია დენომინირებული. ფიზიკური პირების სესხების 77.1% ეროვნული ვალუტით არის გაცემული. ფასების სტაბილურობის შენარჩუნებით ლარის მიმართ ნდობა იზრდება, რაზეც საბანკო სექტორის დეპოზიტების ლარიზაციის ტენდენციაც მიუთითებს. მთლიანი დეპოზიტების 52.1% სწორედ ეროვნული ვალუტაშია დენომინირებული. ამ პროცესში სავალუტო ბაზრის სტაბილურობაც მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა მთელი 2025 წლის მანძილზე.

რა თქმა უნდა, მიმდინარე წელი გლობალური გაურკვევლობითაც ხასიათდებოდა. სწრაფად ცვალებად გლობალურ სივრცეში მნიშვნელოვანი იყო ჩვენი პოლიტიკის გატარებისას შეგვერჩია ისეთი ოპტიმალური გადაწყვეტა, რომელიც თავიდან აგვარიდებდა მნიშვნელოვან ეკონომიკურ დანაკარგებს და იმავდროულად მოგვცემდა შესაძლებლობას ეფექტიანად გვეზრუნა ქვეყნის ეკონომიკის და ფინანსური სექტორის სტაბილურ, გრძელვადიან განვითარებაზე.

2025 წელს ეროვნული ბანკის მიერ გატარებული პოლიტიკის შედეგად საბანკო სექტორი მდგრადია, ხასიათდება მაღალი კაპიტალიზაციით და აქტივების მაღალი ხარისხით, ხოლო დაკრედიტება ჯანსაღია.

აქვე აღსანიშნავია, საფინანსო სექტორის მომხმარებელთა უფლებების დაცვის მექანიზმების გაძლიერების კუთხით განხორციელებული ბოლო საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელიც რამდენიმე მიმართულებას მოიცავს. ესაა ეროვნულ ბანკთან არსებული დავების განმხილველი კომისიის დავის საგნის ღირებულების ზღვრის ზრდა. ასევე, მომხმარებელთა მეტად დაცვისა და ვირტუალური აქტივების ბაზრის უსაფრთხო ფუნქციონირების მიზნით, ვირტუალური მომსახურების პროვაიდერები სებ-ის სრულ ზედამხედველობას დაექვემდებარებიან.  საგადახადო ბაზარზე კონკურენციის ხელშეწყობისა და ეფექტიანობის გაზრდის მიზნით კი, ეროვნული ბანკი საგადახდო მომსახურების პროვაიდერებს  ანგარიშსწორების ანგარიშებს უხსნის. ამასთან, ღია ბანკინგში ჩართულ არასაბანკო ინსტიტუტებს ეძლევათ უფრო მეტი შესაძლებლობა, კონკურენცია გაუწიონ  კომერციულ ბანკებს, დანერგონ ინოვაციური გადახდის სერვისები და მოხმარებელს შესთავაზონ უფრო სწრაფი, მარტივი და ხელმისაწვდომი მომსახურება.

აუცილებლად უნდა ვახსენოთ სებ-თან არსებული დავების განმხილველი კომისიის მიერ მიმდინარე წელს განხილული და დასრულებული დავების შედეგად, 55 შემთხვევაში მომხმარებლებს უკვე აუნაზღაურდათ სადავო თანხა - ჯამურად, 400 000 ლარი.

2025 წელს ჩვენ აქტიური ნაბიჯები გადავდგით  ფასიანი ქაღალდების ბაზრის განვითარებისა და მისი გამჭვირვალობის გაძლიერების მიმართულებით. განხორციელდა საზედამხედველო და რეგულატორული ღონისძიებები, რომლებიც მიზნად ისახავდა ბაზრის სტაბილურობის უზრუნველყოფას, ინვესტორთა ნდობის ამაღლებასა და ფინანსური სისტემის მდგრადი განვითარების ხელშეწყობას. ეს წელი კორპორაციული ობლიგაციების ემისიების მხრივ მნიშვნელოვანი აქტიურობით გამოირჩეოდა. აღსანიშნავია, რომ წელს გამოშვებული საჯარო კორპორაციული ობლიგაციების მოცულობამ 1,5 მილიარდ ლარს გადააჭარბა. გარდა ამისა, მნიშვნელოვნად განვითარდა საინვესტიციო ფონდების ბაზარიც.

მიმდინარე წელი გამორჩეული იყო საერთაშორისო თანამშრომლობის კუთხითაც. ეროვნული ბანკი აქტიურად თანამშრომლობდა  საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და სხვა ქვეყნების ცენტრალურ ბანკებთან. ჩვენ აქტიურად ვმონაწილეობდით სხვადასხვა რეგიონულ პროექტში, დავაინიცირეთ ორმხრივ შეთანხმებაზე მუშაობა ევროკავშირის არაერთ ქვეყანასთან. მიმდინარე წელს ეროვნული ბანკი აქტიურად თანამშრომლობდა როგორც მსოფლიო ბანკთაშორის საფინანსო ტელეკომუნიკაციების საზოგადოებასთან (SWIFT), ისე ჩინეთის საერთაშორისო საგადახდო სისტემასთან (CIPS), რაც გადახდების რეგიონალური დივერსიფიკაციის საწინდარია.

წელს ქართული ეროვნული ვალუტის - ლარის შემოღებიდან 30 წელი აღვნიშნეთ. მიუხედავად გამოწვევებით სავსე სამი ათწლეულისა, ლარმა შეძლო თავისი მთავარი ფუნქციის შესრულება - ყოფილიყო სანდო და სტაბილური ვალუტა ეკონომიკური ურთიერთობებისა და მოქალაქეთა ყოველდღიურ ცხოვრებაში. ლარი თითოეული ჩვენგანისთვის თავისუფლების, ერთიანობისა და ეროვნული იდენტობის სიმბოლოა. საიუბილეო წელი ეროვნულმა ბანკმა არაერთი ღონისძიებით და აქტივობით აღნიშნა. გამოვყოფდი მასშტაბურ საერთაშორისო ფორუმს, რომელსაც მსოფლიოს 30-მდე ქვეყნის 300-ზე მეტი სტუმარი ესწრებოდა.

გარდა ამისა, ეროვნულმა ბანკმა წელს პირველად  მაღალი რანგის საერთაშორისო ღონისძიებას უმასპინძლა. „თბილისის ფინანსური სამიტი“ - აბრეშუმის გზის ფორუმის ფარგლებში გაიმართა, რომელსაც ესწრებოდნენ რეგიონის ქვეყნების ცენტრალური ბანკირები, საერთაშორისო ინვესტორები, ფინანსური ინსტიტუტების წარმომადგენლები და ფინტექ ინდუსტრიის ლიდერები. „თბილისის ფინანსურმა სამიტმა“ დადასტურა, რომ ჩვენი ქვეყანა უმნიშვნელოვანეს როლს ასრულებს ევროპასა და აზიას შორის დაკავშირებადობის თვალსაზრისით, და რომ სახეზეა საქართველოს ძლიერ ფინანსურ ჰაბად ჩამოყალიბების ყველა წინაპირობა.

მიმდინარე წელს ეროვნული ბანკი წარმატებით გადავიდა SWIFT-ის ISO 20022 გლობალურ სტანდარტზე, რომელიც უზრუნველყოფს ქართული საბანკო სისტემის სრულ ინტეგრაციას საერთაშორისო ფინანსურ ნაკადებში. ამასთან ერთად, ხელს შეუწყობს ინოვაციების წახალისებას და ქვეყნის საგადახდო ინფრასტრუქტურის კონკურენტუნარიანობის ამაღლებას როგორც რეგიონულ, ისე გლობალურ დონეზე.

წლის მიწურულს, ფულის გათეთრების აღკვეთის ინდექსით საქართველოს პოზიცია 27 ადგილით გაუმჯობესდა და მსოფლიოს 40 საუკეთესო ქვეყანას შორის დასახელდა. ამ მაჩვენებლით, საქართველო ნატოსა და ევროკავშირის წევრი და კანდიდატი ქვეყნების საუკეთესო ოცეულშია. აღსანიშნავია, რომ სწორედ სებ-ის მიერ განხორციელებული ღონისძიებები აისახა პოზიტიურად ფულის გათეთრების წინააღმდეგ ბრძოლის ინდექსში ქვეყნის პოზიციის გაუმჯობესებაზე.

უნდა აღინიშნოს არაერთი პროექტი თუ ინიციატივა, მათ შორის, დავიწყეთ დროის რეალურ რეჟიმში ანგარიშსწორების სისტემის (RTGS) განახლება და მყისიერი გადახდების სიტემის (IPS) დანერგვა. აღნიშნული პროექტები ახალ ეტაპზე გადავიდა და 2026 წელს მათი გაშვება იგეგმება.

გისურვებთ, 2026 წელი კიდევ უფრო მეტად ნაყოფიერი, კეთილდღეობის, წინსვლისა და წარმატების წელი ყოფილიყოს თითოეული თქვენგანისთვის, თქვენი ოჯახებისა და სრულიად საქართველოსთვის.

გილოცავთ დამდეგ ახალ წელს და შობის დღესასწაულს!

პატივისცემით,
ნათია თურნავა